Kantoor Staatsbosbeheer Lelystad
De huidge huisvesting van het Uitvoeringskantoor Oostvaardersplassen van Staatsbosheer voldeed niet meer aan de eisen van deze tijd, was gedateerd en te klein geworden voor het huidige gebruik. Met nieuwe huisvesting wordt tegemoetkomen aan de verwachte stijging van bezoekers de komende jaren, vanwege de oprichting van Nationaal Park ‘Nieuw Land’. In samenwerking heeft Arc2 architectuur een ontwerp gemaakt voor een energieneutraal en onderhoudsvriendelijk gebouw. Gekozen is voor een ontwerp met een strakke, robuuste en industriële uitstraling. Duurzaam gebouwd met hoogwaardig hergebruik van materialen en energieneutraal in gebruik. De toepassing van hout en staal zorgt voor een goede context met de omgeving, het gebruik en de gebouwgebruikers. Door de positie van het bestaande hoofdgebouw als uitgangspunt te gebruiken voor het nieuwe gebouw is het mogelijk geweest om diverse delen van het bestaande gebouw opnieuw te gebruiken, zoals: de fundering, begane grondvloer en delen van de gemetselde gevel. Delen van de staalconstructie zijn hergebruikt in het zonnedak dat naast het gebouw is gesitueerd.
Terreininrichting en oriëntatie
Het gebouw is aan de noordwestzijde ontsloten met het huidige voetgangerspad over de damwand. Dit looppad wordt gevormd van de bestaande straatklinkers en loopt via de westzijde om het gebouw heen, zodat beide entrees worden ontsloten. Aan de zuidoostzijde loopt deze bestrating over in een rechthoek trottoir waar buitentafels staan. Het volledige terrein wordt opgehoogd en weer bestraat met de originele betonklinkers. Door te variëren met bestratingspatronen worden verschillende zones gemarkeerd: parkeerplaatsen, opstelplaatsen van voertuigen, wandelzone voor voetgangers en verblijfsplekken voor ontspanning.
De huidige en meteen ook de nieuwe locatie van het gebouw maakt een zeer efficiënte logistiek op het terrein mogelijk: een korte looplijn naar het bezoekerscentrum, een mooie parkeerstrook aan de noordwest kant en veel ruimte om te manoeuvreren met het grote materieel aan de zuidoostzijde. Op het terrein wordt buitenverlichting en bewakingsverlichting voorzien die geïntegreerd is in de gevel van het gebouw.
De fundering en vloer (begane grond) van de kapschuur zal in onze plannen tevens hergebruikt worden. Op deze ondergrond zal een overdekte schuur/carport gerealiseerd worden, waar (elektrische) fietsen kunnen worden geparkeerd. Op het dak van deze schuur zullen extra zonnepanelen geplaatst worden. Deze zorgen er, tezamen met de panelen op het dak van het hoofdgebouw, voor dat het gebouw energieneutraal is.
Bouwkundige en constructieve opzet
De basisopzet is eenvoudig en lineair: de basisdoorsnede is lineair geëxtrudeerd, dit resulteert in een rechthoekige plattegrond. Het gebouw kan hierdoor eenvoudig opgebouwd worden met industrieel geproduceerde rechthoekige dak-, vloer- en gevelpanelen. De stramienen zijn geoptimaliseerd en aangepast op de werkende breedte van de dakpanelen om zonder snijverliezen te kunnen produceren. Op deze wijze worden de productie- en materiaalkosten verlaagd, kan een snelle doorlooptijd worden bereikt en is er geen verspilling van materiaal.
De hoofddraagconstructie bestaat uit een structuur van stalen kolommen en liggers die deels op de bestaande fundering wordt gepositioneerd. Op de begane grond, ter plaatste van de verdiepingsvloer, dragen drie kolommen per stramien de vloer. In de overige delen van het gebouw staan twee rijen met HEA-kolommen en wordt het dak gedragen door stalen liggers van IPE-profielen. Door deze constructieve opzet zijn alle ruimtes vrij indeelbaar en kan er een relatief grote overspanning gemaakt worden.
Hergebruik is een belangrijke pijler
Onze grootste uitdaging was: hoe komen we tot een kostenefficiënte oplossing die het mogelijk maakt om het gebouw zo efficiënt mogelijk te ontwerpen, calculeren, plannen en realiseren. Hoe kunnen we besparen op manuren en op bouwkosten. En tegelijkertijd de duurzaamheids- en kwaliteitscriteria borgen. Dit is gerealiseerd door hergebruik van de bestaande situatie, het bestaande bestratingsmateriaal en de fundering van het bestaande hoofdgebouw. Bovenstaande hergebruiksmaatregelen resulteren in lagere kosten, lagere milieubelasting door besparing op materiaal en minder CO2 -uitstoot door productie en vervoer.
Gevel en dakvlak
Er worden twee soorten industriële gevelsystemen in het gebouw toegepast: stalen en houten sandwichpanelen. De stalen panelen worden toegepast in het dak van het gebouw en in de gevel van de werkplaats. Mobiel bereik is door het gebruik van deze combinatie geen problemen in het gehele pand. De staalplaten zijn, met uitzondering van het verdiepte gedeelte gevel aan de zuidoostzijde, verticaal georiënteerd. Houten delen van de gevel worden bekleed met houten latten van Larix die tevens in een verticale richting lopen.
De entree van het gebouw is gesitueerd recht tegenover de dam die het terrein verbindt met het bezoekerscentrum. De entree wordt gemarkeerd door een glasstrook welke doorloopt tot in het dak. Naast de entrees is het logo van Staatsbosbeheer in reliëf op de gevel afgebeeld.
Dit resulteert in een verticale gevelstrook met een hoogte van 1,5 meter aan de noordwestzijde van het gebouw. In deze strook zitten in het midden van de stramienen ramen voor extra daglicht in de ruimten op de eerste verdieping. Tussen de ramen zitten, net als op de gevel, horizontale houten latten waarachter zich ventilatieopeningen bevinden.
Het dakvlak aan de zuidoostzijde van het gebouw wordt grotendeels bedekt met 210 zonnepanelen. Tezamen met de panelen op de kapschuur zorgen deze ervoor dat het gebouw energieneutraal is. Onder het dakoverstek bij de entrees van de werkplaatsen is een ideale locatie voor vleermuiskasten en nestruimte voor mussen. De nestkast voor de uil wordt gesitueerd in de nok van de werkplaats aan de noordwestzijde.
Het dak op de kop van het gebouw aan de zuidwestzijde steekt over t.o.v. de glazen gevel. Hiermee wordt de directe zoninstraling beperkt en wordt er een droge buitenruimte gecreëerd met buitenterras op de begane grond en een balkon op de eerste verdieping. Het balkon is bereikbaar vanuit de vergaderruimte via twee grote schuifpuien. Het balkon wordt afgewerkt met verticale houten balusters. Een stalen trap afgewerkt met houten treden fungeert als een directe ontsluiting tussen de eerste verdieping en het buitenterrein.
Ruimtelijke Indeling
Op de begane grond bevinden zich de kantoren aan de westzijde van het gebouw, deze zijn ruim opgezet en door de kolommenstructuur vrij in te delen. De glazen gevel aan de westzijde zorgt voor ruim daglicht. De kantoorruimten grenzen aan de entreehal, maar worden deels afgesloten door een wand om geen geluidsoverlast te ervaren vanuit de verkeersruimte. Om vanuit de kantoorruimten wel zicht op de entree te kunnen houden is een glazen pui voorzien.
De verkeersruimte grenst tevens aan de kantine, welke ook in verband met geluidsoverlast is afgeschermd van de kantoorruimten. De kantine is in open verbinding met de verkeersruimte en de trap naar de eerste verdieping. Het entreegebied en centrale verkeerszone krijgt overvloedig daglicht door de glasstrook in het dak.
De buitenwanden van het kantoor en vergadergedeelte zijn uitgevoerd in de houten panelen. Dit biedt een gezonde werkomgeving in de zones waar veel mensen verblijven met een goede akoestiek door geluidsabsorberende binnen afwerking, goed bereik met mobiele telefoon en een aangenaam binnenklimaat door het vochtregulerende vermogen van hout. Op basis van een inventarisatie van het aanbod van inlands hout dat SBB produceert, gaan we bekijken hoe we deze houtsoorten kunnen toepassen in de afwerking van het gebouw.
Om te illustreren welke sfeer we willen creëren hebben we een blad met referentiebeelden toegevoegd. In het interieur d.m.v. het gebruik van houten afwerking, frisse kleuren in meubilair en lichtarmaturen, en ook groene wandvlakken met bekleding van mos.
De gebruikers kunnen straks werken in een eenvoudig en duurzaam maar toch comfortabel en fraai pand met een frisse en warme uitstraling.